Chế độ bảo hiểm thai sản: Quyền lợi cần biết khi sinh con

Con cái là tài sản quý giá nhất của mỗi người cha, người mẹ. Vì vậy, trong năm nay, nếu muốn có con, cặp vợ chồng không nên bỏ qua chế độ bảo hiểm thai sản mà pháp luật cho phép. Chế độ bảo hiểm thai sản là một quyền lợi mà người lao động được hưởng khi tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc. Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ chi tiết về chế độ bảo hiểm thai sản, cũng như quyền lợi mà người lao động sẽ hưởng khi mang thai năm 2023.

Chế độ bảo hiểm thai sản: Quyền lợi cần biết khi sinh con - Nguồn ảnh: Canva

1. Điều kiện hưởng chế độ thai sản

Theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, người lao động tham gia BHXH bắt buộc được hưởng chế độ thai sản nếu thuộc trong các trường hợp quy định tại Điều 31:

• Nữ lao động đang mang thai;
• Nữ lao động sinh con;
• Nữ lao động mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ;
• Lao động nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi;
• Nữ lao động đặt vòng tránh thai, triệt sản;
• Nam lao động đang đóng bảo hiểm xã hội có vợ sinh con.

Ngoài việc thuộc trong các trường hợp quy định, người lao động cũng cần đáp ứng thêm điều kiện về thời gian tham gia BHXH để được hưởng chế độ thai sản:

• Người lao động nữ sinh con, nuôi con dưới 6 tháng tuổi, hoặc người mang thai hộ và người nhờ mang thai hộ, phải đóng BHXH từ ít nhất 6 tháng trước khi sinh hoặc nhận nuôi con, tối đa trong 12 tháng trước đó.
• Người lao động nữ đã đóng BHXH từ ít nhất 12 tháng trước khi mang thai và phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của bác sĩ, thì cần phải tiếp tục đóng BHXH từ ít nhất 03 tháng trước khi sinh, tối đa trong 12 tháng trước đó.

Ngoài ra, nếu người lao động đáp ứng đầy đủ các điều kiện trên nhưng gặp trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động hoặc bị thôi việc trước khi sinh hoặc nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi, họ vẫn được hưởng bảo hiểm thai sản.

2. Thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản

Thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản là bao lâu? - Nguồn ảnh: Canva

* Đối với lao động nữ:

Theo Điều 32, 33, 34, 35, 36 và 37 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, tùy thuộc vào giai đoạn của thai kỳ, lao động nữ sẽ có quyền nghỉ khác nhau. Cụ thể:

Thời gian hưởng chế độ khi khám thai

Nữ lao động được quyền nghỉ việc để đi khám thai 05 lần, mỗi lần 01 ngày. Nếu ở xa cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc có bệnh lý hoặc thai không bình thường thì có thể nghỉ 02 ngày cho mỗi lần khám thai.

Ngày nghỉ tính theo thời gian làm việc, không bao gồm ngày nghỉ lễ, Tết, và ngày nghỉ hàng tuần.

Thời gian hưởng chế độ khi sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý

Nếu lao động nữ bị sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý, họ được nghỉ việc và hưởng chế độ thai sản theo chỉ định của cơ sở khám, chữa bệnh có thẩm quyền. Thời gian nghỉ việc tối đa là:

• Nếu thai dưới 05 tuần tuổi, thì lao động nữ được nghỉ việc tối đa 10 ngày.
• Nếu thai từ 05 - 13 tuần tuổi, thì lao động nữ được nghỉ việc tối đa 20 ngày.
• Nếu thai từ 13 - 25 tuần tuổi, thì lao động nữ được nghỉ việc tối đa 40 ngày.
• Nếu thai từ 25 tuần tuổi trở lên, thì lao động nữ được nghỉ việc tối đa 50 ngày.

Thời gian nghỉ bao gồm cả ngày nghỉ lễ, ngày nghỉ Tết, và ngày nghỉ hàng tuần.

Thời gian hưởng chế độ khi sinh con

Lao động nữ có quyền nghỉ việc trong vòng 06 tháng sau khi sinh con. Nếu sinh đôi hoặc nhiều con, từ con thứ hai trở đi, người mẹ sẽ được nghỉ thêm 01 tháng cho mỗi con.

Lưu ý:

• Trong trường hợp con dưới 02 tháng tuổi chết, người mẹ được nghỉ việc 04 tháng tính từ ngày sinh con.
• Trong trường hợp con từ 02 tháng tuổi trở lên bị chết, người mẹ được nghỉ việc 02 tháng tính từ ngày con chết, và thời gian này không được tính vào thời gian nghỉ việc riêng.
• Trong trường hợp mẹ chết sau khi sinh con, cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng con sẽ được hưởng chế độ thai sản theo quy định của pháp luật.
• Nếu người lao động nuôi con dưới 06 tháng tuổi, họ vẫn được nghỉ việc và hưởng chế độ cho đến khi con đạt 06 tháng tuổi. Trong trường hợp cả cha và mẹ đều tham gia BHXH và đủ điều kiện hưởng, chỉ có cha hoặc mẹ mới được nghỉ việc và hưởng chế độ.

Thời gian hưởng chế độ khi thực hiện các biện pháp tránh thai

Người lao động sẽ được nghỉ trong thời gian sau khi thực hiện các biện pháp tránh thai:

• 07 ngày cho nữ đặt vòng tránh thai;
• 15 ngày cho người thực hiện biện pháp triệt sản.

* Đối với lao động nam:

Thời gian hưởng chế độ khi thực hiện biện pháp triệt sản

Người lao động nam thực hiện biện pháp triệt sản sẽ được nghỉ theo chế độ quy định của cơ sở y tế có thẩm quyền, với thời gian tối đa là 15 ngày.

Thời gian nghỉ bao gồm cả ngày nghỉ lễ, ngày nghỉ Tết, và ngày nghỉ hằng tuần.

Thời gian hưởng chế độ khi vợ sinh con

Người lao động nam đang đóng Bảo hiểm xã hội khi vợ sinh con sẽ được nghỉ việc và hưởng chế độ thai sản theo quy định.

• Trường hợp thông thường: 05 ngày nghỉ
• Vợ sinh con cần phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi: 07 ngày nghỉ
• Vợ sinh đôi: 10 ngày nghỉ, mỗi con thêm 03 ngày nghỉ từ sinh ba trở lên
• Vợ sinh đôi trở lên và cần phẫu thuật: 14 ngày nghỉ.

Chú ý: Thời gian nghỉ việc không bao gồm ngày nghỉ lễ, ngày nghỉ Tết và ngày nghỉ hằng tuần.

Dựa trên: Điều 25 và Điều 37 của Luật BHXH năm 2014.

3. Mức hưởng bảo hiểm thai sản sản mới nhất

Mức hưởng bảo hiểm thai sản sản mới nhất là bao nhiêu? - Nguồn ảnh: Canva

* Tiền trợ cấp 1 lần khi sinh con:

Theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, điều 38, nữ lao động sinh con hoặc nhận nuôi con dưới 6 tháng tuổi sẽ được hưởng tiền trợ cấp một lần được quy định như sau:

Mức trợ cấp cho mỗi con = Mức lương cơ sở x 2 

Hiện tại, mức lương cơ sở áp dụng cho đến ngày 30 tháng 6 năm 2023 là 1,49 triệu đồng mỗi tháng. Vì vậy, mức trợ cấp một lần khi sinh con sẽ là 2 lần mức lương cơ sở, tức là 2 x 1,49 triệu đồng = 2,98 triệu đồng.

Chú ý: Lao động nam có thể nhận trợ cấp một lần khi vợ sinh con trong trường hợp:

• Người cha phải đóng BHXH trong vòng tối thiểu 06 tháng trong 12 tháng gần nhất trước khi sinh con nếu chỉ có cha tham gia BHXH.
• Người cha phải đóng BHXH trong vòng tối thiểu 06 tháng trong 12 tháng gần nhất trước khi nhận con nuôi nếu là người chồng của người mẹ nhờ mang thai hộ.
• Nếu người mẹ tham gia BHXH nhưng không đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản khi sinh con, người cha phải đóng BHXH trong vòng tối thiểu 06 tháng trong 12 tháng gần nhất trước khi sinh con.

Theo Khoản 3 Điều 9 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH, đã được chỉnh sửa bởi Thông tư 06/2021/TT-BLĐTBXH.

* Tiền chế độ thai sản:

- Tiền trợ cấp thai sản khi lao động nữ sinh con:

Theo Điều 39 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, tiền chế độ thai sản bao gồm tiền trợ cấp thai sản khi lao động nữ sinh con và tiền trợ cấp trong các trường hợp khác.

Mức hưởng tiền trợ cấp thai sản khi lao động nữ sinh con: 100% x mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH 6 tháng trước khi nghỉ x 6 tháng. Nếu chưa đóng đủ 06 tháng, mức hưởng sẽ được tính theo mức bình quân tiền lương tháng của các tháng đã đóng.

Mức hưởng tiền trợ cấp trong các trường hợp khác: mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH 6 tháng trước khi nghỉ : 24 x số ngày nghỉ.

Như vậy, trong bài viết trên đây, Papaya đã gửi đến các bạn những thông tin quan trọng nhất về chế độ thai sản năm 2023. Hưởng chế độ bảo hiểm thai sản là một quyền lợi mà người lao động tham gia bảo hiểm xã hội được hưởng, giúp họ trong giai đoạn khó khăn, được hỗ trợ tài chính và số ngày nghỉ đảm bảo sức khỏe cả về thể chất và tinh thần.