Quyền lợi và hướng dẫn thủ tục tham gia BHXH tự nguyện

Bảo hiểm xã hội (BHXH) được nhà nước tổ chức nhằm đảm bảo an sinh xã hội của công dân Việt Nam. Những lao động đang làm việc cho tổ chức, công ty đều bắt buộc phải tham gia BHXH. Vậy còn những lao động tự do có thể tham gia BHXH không? Câu trả lời là có, BHXH tự nguyện được nhà nước ban hành để đảm bảo quyền lợi an sinh xã hội cho những lao động tự do. Cùng Papaya tìm hiểu về loại hình bảo hiểm này nhé!

Người dân không tham gia BHXH bắt buộc có thể tham gia BHXH tự nguyện

1.Bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì?

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là hình thức bảo hiểm cho người lao động tự do, được nhà nước và cơ quan BHXH bảo hộ và thực hiện. Người lao động không thuộc tổ chức, cơ quan nào vẫn có thể tham gia và lựa chọn mức phí đóng phù hợp với thu nhập của bản thân.

1.1 Đối tượng tham gia

Theo Khoản 4, Điều 2 Luật BHXH số 58/2014/QH13, công dân Việt Nam đủ 15 tuổi trở lên không tham gia BHXH bắt buộc là có thể tham gia BHXH tự nguyện.

1.2 Quyền lợi của BHXH tự nguyện

Khác với BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện người tham gia được hưởng 2 quyền lợi đó là hưu trí và tử tuất. Lao động tự do cần phải đóng 22% mức thu nhập hàng tháng. Ngoài ra người lao động tự do còn được nhà nước hỗ trợ một phần kinh phí khi tham gia. Có thể linh động chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với điều kiện của bản thân.

Các phương thức đóng mà người lao động có thể chọn là:

• Đóng hàng tháng
• 03 tháng một lần
• 06 tháng một lần
• 12 tháng một lần
• Đóng một lần cho nhiều năm nhưng không được quá 5 năm
• Đóng một lần cho những năm còn thiếu

Để tạo điều kiện tốt nhất cho người lao động, đặc biệt là lao động thuộc diện khó khăn được tham gia và mục tiêu hướng đến sự an sinh xã hội, mức hỗ trợ của nhà nước với người lao động tự do tham gia BHXH tự nguyện như sau:

• Người thuộc hộ nghèo: 30%. Mức phí đóng thấp nhất sau khi được nhà nước hỗ trợ là 231.000
• Người thuộc hộ cận nghèo: 25%. Mức phí đóng thấp nhất sau khi được nhà nước hỗ trợ là 247.500
• Người thuộc đối tượng khác: 10%. Mức phí đóng thấp nhất sau khi được nhà nước hỗ trợ là 297.000

Chế độ hưu trí

Người lao động được hưởng lương hưu khi có đủ các điều kiện sau đây:

• Nam đủ 60 tuổi; nữ đủ 55 tuổi
• Tham gia BHXH 20 năm trở lên

Người lao động đã đủ điều kiện về tuổi hưởng lương hưu nhưng thời gian tham gia chưa đủ 20 năm thì sẽ đóng cho đến khi đủ 20 năm mới được hưởng chế độ hưu trí.

Mức hưởng lương hưu hàng tháng: được tính bằng 45% mức thu nhập bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội và số năm đóng BHXH, trong đó:

• Lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018 là 16 năm, năm 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 19 năm và từ năm 2022 trở đi là 20 năm.
• Lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm.

Sau đó cứ mỗi năm thì được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

Mức trợ cấp một lần: Người lao động có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ lương hưu 75% khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn nhận được trợ cấp một lần. Mức trợ cấp một lần sẽ được tính theo số năm đóng bảo hiểm xã hội cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ lương hưu 75%, cứ mỗi năm đóng BHXH được tính bằng 0.5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.

Người đóng BHXH đủ 20 năm mới được hưởng chế độ hưu trí

Chế độ tử tuất

Trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở của người tham gia với điều kiện phải đóng đủ từ 60 tháng trở lên hoặc người đang hưởng lương hưu.

Trợ cấp tuất hàng tháng đối với mỗi thân nhân bằng 50% mức lương cơ sở; trường hợp thân nhân không có người trực tiếp nuôi dưỡng thì mức trợ cấp tuất hằng tháng bằng 70% mức lương cơ sở.

2. Cách thức nộp hồ sơ tham gia BHXH tự nguyện

Bước 1: Người tham gia BHXH tự nguyện cần chuẩn bị bộ hồ sơ bao gồm tờ khai tham gia BHXH theo mẫu TK1-TS hoặc sổ BHXH đối với người đã tham gia BHXH bắt buộc trước đó. Người tham gia có thể nộp trực tiếp cho cơ quan BHXH cấp huyện/quận nơi cư trú hoặc Đại lý thu.

Bước 2: Người tham gia đóng tiền qua các hình thức sau

• Nộp tiền mặt cho cơ quan BHXH (trong trường hợp người tham gia đóng trực tiếp cho cơ quan BHXH);
• Nộp tiền mặt cho Đại lý thu (trong trường hợp người tham gia đóng trực tiếp cho Đại lý thu);
• Nộp tiền thông qua tài khoản ngân hàng hoặc hệ thống tiện ích thông minh theo phương thức đăng ký (có thể áp dụng trong mọi trường hợp).

Bước 3: Sau khi nhận được hồ sơ, cơ quan BHXH sẽ cấp sổ BHXH trong thời gian 05 ngày.

• Người tham gia đóng trực tiếp cho cơ quan BHXH: nhận kết quả tại Bộ phận Một cửa của cơ quan BHXH hoặc tại Trung tâm Phục vụ hành chính công các cấp hoặc qua dịch vụ bưu chính.
• Người tham gia đóng trực tiếp cho Đại lý thu: nhận kết quả tại Đại lý thu.
• Trường hợp người tham gia đăng ký thông qua ngân hàng hoặc hệ thống tiện ích thông minh theo phương thức đăng ký nhận kết quả theo hình thức đăng ký.

Một số lưu ý: Người tham gia không đóng BHXH và để quá thời điểm đóng thì coi là tạm dừng đóng BHXH tự nguyện.

Trường hợp tạm dừng đóng BHXH tự nguyện sau đó muốn tham gia tiếp thì phải đăng ký lại mức thu nhập làm căn cứ đóng và phương thức đóng; Người tham gia có nguyện vọng đóng bù cho số tháng chậm đóng trước đó thì số tiền đóng bù được tính bằng tổng mức đóng các tháng chậm đóng áp dụng lãi gộp bằng lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân tháng do BHXH Việt Nam công bố của năm trước liền kề với năm đóng.

Ngoài ra, sau khi đăng ký đóng BHXH tự nguyện thì người tham gia được thay đổi phương thức đóng sau khi đã thực hiện xong phương thức đóng đã chọn trước đó.

Để được đảm bảo các quyền lợi về an sinh xã hội thì các bạn có thể tham khảo hình thức BHXH tự nguyện của cơ quan nhà nước, hy vọng bài viết cung cấp cho bạn thông tin hữu ích về loại hình bảo hiểm này